Post Description

In de zesdelige gedramatiseerde documentaireserie World War II: Behind Closed Doors gaat de BBC op zoek naar wat zich in Moskou, Berlijn, Londen en Washington achter gesloten deuren afspeelde, hoe de wereldleiders via hun diplomatieke vertegenwoordiging bondgenootschappen sloten en strategieën afspraken die voor de buitenwereld, voor de soldaten aan het front en voor de publieke opinie heel lang geheim bleven, voor vele van de behandelde onderwerpen in deze BBC-serie zelfs tot na de val van de Sovjet-Unie in 1990. De hoofdspelers zijn de Russische leider Stalin en Hitler, en later Stalin, de Britse premier Churchill en de Amerikaanse president Roosevelt, politici die vanuit verschillende achtergronden, met verschillende strategieën en evenveel verschillende doelstellingen de oorlog en de naoorlogse periode probeerden te beïnvloeden. Aan de hand van nooit eerder uitgelekte geheime documenten brengt deze serie de werkelijke feiten aan het licht die het publiek tijdens de oorlog in de Polygoon-filmpjes in de bioscoop nooit te zien kreeg. Of zoals een Amerikaans marineofficier het verwoordt: het was voldoende dat politici en strategen op de hoogte waren. Het publiek hoefde dat allemaal niet te weten, het kwam er nl. op aan de oorlog te winnen.

Episode 1
In het voorjaar van 1939 sluit Hitler met Stalin een niet-aanvalspact. Daarmee heeft de Führer de handen vrij om Polen te bezetten. Rusland mag als tegenprestatie Oost-Polen inlijven, wat ook meteen gebeurt. In beide kampen schudden medewerkers het hoofd, want niemand had een samenwerking tussen Berlijn en Moskou verwacht. De nazi's haatten de communisten en Hitler noemde ze ooit de belangrijkste criminelen ter wereld. Stalin zelf had weinig sympathie voor de fascisten, maar de voordelen die de overeenkomst bood waren niet mis en dus voorlopig acceptabel. Pas na de val van de Sovjetunie bleek dat er naast een niet-aanvalspact ook onderhandeld was over een bondgenootschap. Uit documenten die na 1990 aan het licht kwamen blijkt dat Stalin het voortbestaan van het Duitse Rijk uitdrukkelijk garandeerde; uit een latere overeenkomst (najaar 1939) leren we dat Duitse onderzeeboten een plek in de buurt van Moermansk ter beschikking kregen voor onderhoud en reparatie en dat Russische ijsbrekers Duitse onderzeeërs begeleidden om via de Noordelijke IJszee naar de Stille Oceaan te varen om er Engelse vrachtschepen te kelderen. Maar waar Stalin niet op had gerekend was de snelle opmars van de nazi's in West-Europa. Dat de Benelux en vooral Frankrijk op minder dan zes weken onder de voet gelopen werd was een streep door zijn rekening. Z'n buitenlandminister probeerde nog een verrassingsaanval op het Duitse rijk te organiseren aan de gemeenschappelijke grens in Polen, maar Stalin verklaarde hem voor gek. In Berlijn ging men er evenwel vanuit dat Britten, Amerikanen en Russen in de loop van 1942 of 1943 klaar zouden zijn voor de confrontatie. Dus leek het een realistisch plan om de vijanden één voor één aan te pakken. Rusland was het eerste doelwit. Stalin moest op zoek naar een nieuwe bondgenoot: Engeland.

Episode 2
In Londen was Winston Churchill aan de macht. Hij haatte de communisten. Na de inval van Hitler in Rusland zou hij gezegd hebben: als Hitler de hel binnendringt, dan heb ik te doen met de duivel. Maar in Londen en Washington besefte men maar al te goed dat het bestrijdenvan de nazi's onmogelijk was zonder Russische steun. En steun had ook Stalin dringend nodig, want de Duitse troepen rukten op tegen een snelheid van 300 km per uur, in de richting van Moskou. Hij verweet het politbureau en de minister van defensie immobilisme, maar de werkelijkheid was veel erger: de slecht opgeleide Russische troepen waren geen partij voor de Duitse tanks. Al in de eerste week werden 100.000 Russische soldaten gedood en nog een paar weken later zaten 2,5 miljoen Russische soldaten in Duitse gevangeniskampen. Ze zouden het niet overleven. De opmars van het Duitse leger kostte bovendien het leven aan miljoenen Russische burgers. Tegen het einde van de oorlog stond de teller op meer dan 16 miljoen slachtoffers. Dus maande Stalin zijn nieuwe bondgenoten om een tweede front te openen in de loop van 1942 om Frankrijk te bevrijden en zo de druk op het Rode Leger te verminderen. In Washington stemde Roosevelt schoorvoetend toe, maar toen Britse konvooien via de pool onder vuur genomen werden door Duitse onderzeeboten met massale verliezen als gevolg én de strijd in Noord-Afrika niet echt voordelig verliep, kreeg Stalin de boodschap dat het tweede front was uitgesteld. Het zou er twee jaar later pas komen en D-Day genoemd worden. Stalin was razend en sprak over verraad. Het zou z'n relatie met het Westen voor lange tijd verzuren, vooral omdat de Britten weigerden om een geheim akkoord te sluiten over de verdeling van het naoorlogse Europa in invloedszones. Churchill vond het een waanzinnig idee op het moment dat het Duitse leger oprukte naar Moskou én Stalingrad en eenieder binnen een periode van zes weken de val van de Sovjet-Unie verwachtte.